Blog, Leuke weetjes, Recepten
Wat is Potjiekos?
Potjiekos (spreek uit: poikie-kos) is afkomstig uit de Zuid-Afrikaanse keuken en betekent letterlijk vertaald ‘kleine pot eten’. Dit Zuid-Afrikaanse gerecht laat zich het beste omschrijven als een stoofpot en stamt uit het jaar 1830, toen Zuid-Afrikaanse boeren emigreerden uit de Kaapkolonie (de Grote Trek).
De Grote Trek
Zo’n 12.000 Nederlandstalige Afrikaner boeren emigreerden vanaf 1830 uit de door de Britten geannexeerde Kaapkolonie naar het binnenland van Zuid-Afrika, om hier hun eigen onafhankelijke Boerenrepublieken te stichten. Er werden boerenstaten gevestigd (Oranje Vrijstaat en Transvaal) omdat de Boeren het niet eens waren met het Engelse regime en massaal vertrokken uit de West-Kaap. Deze kolonisten worden Boeren, Voortrekkers genoemd en zijn ook bekend als Afrikaners.
Tijdens hun ‘Grote Trek’ verzamelden zij onderweg zoveel mogelijk wild en groenten en gooiden die aan het einde van de dag – laagje voor laagje – in een grote gietijzeren pot.
Let op: roeren is doodzonde nummer één!
“Die boere het deur die land met bedekte waens gereis. Omdat nie alle lewensmiddele weggeneem kon word nie, moes die Boere leef van wat hulle onderweg ondervind het. Groente, kruie en knolle is daagliks versamel. Vleis is op diere gejag. Gaar aan die einde van die dag; die groot pot is oor die vuur gehang; Die vleis is eers in die pot gesit, toe het die groente en kruie gekom. Kook was ‘n sosiale gebeurtenis. Die ervarings van die dag is bespreek, natuurlik terwyl jy wyn geniet. Vir gerief was daar geen roer in die pot nie. Die storie maak die ronde wat die potjiekos gekook het toe die bottel leeg was.”
Genoeg over de geschiedenis, we gaan Potjiekos maken
Potjiekos wordt meestal gemaakt in een gietijzeren kookpot met drie poten, die op een tot kooltjes geworden houtvuur wordt verhit. Vaak wordt ook wel direct houtskool gebruikt. Door echte liefhebbers wordt dat verafschuwd. Het potjie wordt in Zuid-Afrika ook wel een swartpot genoemd.
Nu is het in Nederland niet mogelijk die groenten en knollen die de Boeren rond 1830 op hun pad verzamelden voor Potjiekos te bemachtigen. We zullen het moeten doen met wat de winkel biedt aan groenten, uien enzovoort. Hierbij is het niet zo belangrijk wat voor groenten je kiest. Om toch een idee van ‘avontuur’ te creëren gebruiken we hert en wild zwijn. Van oudsher hoort bij het bereiden van potjiekos een goed gesprek en een goed glas.
Ingrediënten voor de Potjiekos
- 1 kg hert
- 0,5 kg wild zwijn
- 5 gesneden aardappelen
- 3 bollen solo-knoflook
- 2 gesneden uien
- 1 zoete aardappel (of 4 wortelen)
- 250 gr bloemkoolroosjes
- 1 rode en een gele paprika
- 250 gr paddenstoelen naar keuze
- 15 gram bruine suiker
- 150 ml sinaasappelsap
- 200 gram geraspte kaas
- Olijfolie
- Peper en zout naar eigen smaak
Bereiding Potjiekos
- Het snijwerk: Eerst gaat het vlees in stukjes, niet te klein en niet te groot. De bloemkool, de broccoli, uien en de zoete aardappel eveneens niet in te kleine of te grote stukjes snijden. Overigens dient de zoete aardappel eerst geschild te worden. De knoflook pellen en de bollen in vieren snijden.
- De volgende stap is het verhitten van een ruime guts olie in een braadpan, Het vlees aanbraden tot het lichtbruin is. Dit is de eerste laag. Dan kunnen de knoflook en gesneden uien als tweede laag bij het vlees in de pan. Nog even verder braden.
- De derde laag bestaat uit de stukjes aardappel. Even mooi verdelen als laagje. De vierde etage wordt gevormd door de groenten, paprika, paddenstoelen, bruine suiker en de sinaasappelsap. (hoewel, sinaasappelsap sijpelt door alle lagen heen). Naar Boerenbegrip is de potjieskos klaar as die vleis sag is en die bottel leeg is. Dit duur ongeveer 2,5 uur.
“As jy ernstig as ‘n potjikos-voorbereider geneem wil word, is dit nie nodig om te roer of te skop nie, en om jou te verneder na beginner) Voor net die bediening moet jy net gerasperde kaas oor die potjiekos sprinkel en kan geëet word.”
3 Opmerkingen
Michel
Dit Recept kan natuurlijk ook met Rundvlees! Wild is geen must!
Bart
Ik heb o.a. een best duty no 6. en cater af en toe voor 30 personen. Ik moet dus op relatief korte tijd 2 potten prepareren. Het vlees wordt dus 24u op voorhand gegaard op 60°C is een sous vide. Ik weet het: snel en een potjie is eigenlijk vloeken, maar je moet roeien met de riemen die je hebt.
Andere tips die ik gebruik.
Ik heb gezien dat jullie de grotere modellen in stock hebben…
🙂
Michel
Dank voor je bijdrage.., Bart. Momenteel hebben we tot Potjie 14 | 34,5 Liter op voorraad. Potjie 20 en 25 verwachten we dit jaar weer te kunnen leveren!